Төрийн шагналын тухай хэдэн үг

Улс тунхагласаны 85 жилийн ойн баяраар манай Ардчилсан ерөнхийлөгч олон хүнд социалист (Сүхбаатарын одон, Хөдөлмөрийн гавъяаны улаан тугийн одон, ....) төрийн одон, медаль шагналуудыг гардууллаа. Энэ сэтгэл хөдөлгөм ёслолыг үзээд өөрийн үзэл бодлыг хуваалцмаар санагдлаа.
Манай улсад оршин тогтноод байгаа энэ төрийн шагналуудын үүсэл нь социализмаас гаралтай. Социализмын үед төр хүмүүсийг өөрийнхөө төлөө үнэ төлбөргүй ажиллуулаад хариуд нь төрөл бүрийн шагналаар хуурдаг байсан байна. Хэрвээ хүмүүсийг ямар нэг зүйлээр хуурахгүй бол хүмүүс нэг л өдөр тогтолцооныхоо эсрэг болно гэдгийг тэд мэддэг байжээ. Зүгээр төсөөлөөд үзье л дээ. Насан туршдаа улс эх орныхоо төлөө ажиллаж ажиллаж байгаад нэг өдөр гэртээ хүрээд ирсэн чинь өлсгөлөн хүүхдүүд, төмөр ор угтвал ямар ч тэнэг хүн “энэ ямар утга байнаа” гэж бодно биз дээ? Харин тэрний оронд гэртээ ирсэн чинь төмөр ор, өлсгөлөн хүүхдүүд угтсан ч гэсэн хойморт нь өргөмжлөл, баярын бичиг, хэдэн тэмдэг байгааг хараад сэтгэлээ засаад “за би чинь нам төрийн хайр хишгийг хүртчээд...” гэж боддог байсан байх.
Энэ шагналуудаа эх оронч үзэл, төрийг дээдлэх үзэл, социализмийг магтан дуулах үзлүүдээр үлам нэр хүндтэй болгож, хүмүүсийг шагналд дуртай, шагналын төлөө амьдарлаа зориулахад ч бэлэн болгодог байжээ. Төрийн шагналаа аваад ярилцлага өгч байгаа хүмүүсээс та энэ шагналийн ямар их үнэ цэнэтэй байсныг харж болно. Ерөнхийдөө “төрийг эзэн, ард түмнийг илжиг” байсан гэж үзвэл илжгийг урагш хөдөлгөх лууван нь төрийн шагнал урамшил, одон медалиуд байжээ.


Ардчилсан нийгэмд хүн хийсэн бүтээснийхээ хэрээр өмч хөрөнгөтэй болдог болохоор ийм цаасан малгайны хэрэг ерөөсөө байхгүй. Хэрвээ төрийн одон медаль өгөх хэрэгтэй бол цэргийн хүмүүст л хэрэгтэй байх. Өөрийнхөө төлөө ажиллаж хөдөлмөрлөөд амжилт гаргасан хүмүүст энэ төрийн шагнал ямар хэрэгтэйг эрүүл ухаанаар ойлгох аргагүй. Жишээ нь: “гавьяат жүжигчин” гэдэг цол байна. Хүн өөрөө өөрийнхөө мөнгөөр CD бичүүлээд, өөрөө шүтэн бишрэгчидтэй болоод, CD-гээ зараад өөртөө ашиг олж байхад төр шагнал өгөх ямар хэрэг байгаа юм бэ? Төрийн шагналтай шагналгүй хэн сайн дуулсан, хэн сайн уран бүтээл гаргасныг үзэгчид хамгийн шударгаар дүгнэнэ бас шагнана. Би лав АНУ- ийн гавьяат жүжигчин Madonna гэж сонсоогүй гэхдээ тэр хэдэн саяыг дуулаал олдог, тэр хэрээрээ баян тансаг амьдардаг.
Бусад бүх төрийн шагналууд бүгд адилхан хүмүүст цаасан малгай өмсөгдөг төмөрнүүд.
Тэгээд ер нь энэ төрийн шагналуудыг дагаад авилгал, бялдуучлал, атаархал жөтөөрхөл, шудрага бус байдал бий болдог нь бидний нүдэнд ил байгаа.
Төрийн шагналын талаар маш товчхон бичхэд ийм байна цааш нь бичвэл бараг ном ч багадана. Ийм социалист, иргэд зах зээлд халтай, төрийг шүтэх үзлийг дэврэгсэн үйл ажиллагааг зогсоох цаг нь болжээ.
(Уг нь Элбэгдоржид их найдлага тавьж байсан юм гэхдээ хэззээ ч төр өөрөө энэ үйл ажиллагааг зогсоож чадахгүй, харин үүнийг иргэд өөрчилж чадна)

Үнийн хөөрөгдөлт гэж юу вэ?

Ойрын өдрүүдэд үнэ хөөрөгдсөн талаар их яриж бичих боллоо. Адууны мах, аарц, чацарган, маск болон С витамины үнийг хөөрөгдөөд байна шудрага бус өрсөлдөөныг хянан зохицуулах газар ажлаа хиймээр байна гэсэн эрүүл бус мэдээллийг сэтгүүлчид маань бараг орой бүр тв-ээр тоть шиг давтах боллоо.
Зүгээр эрүүлээр харах гээд оролдъё. Үнэ яагаад өсдөг вэ? Нийлүүлэлт нь эрэлтээ хангаж чадахгүй байвал зах зээлийн хүүлиараа үнэ өсдөг. Үүнээс өөр байдлаар хэн нэг нь хиймэлээр үнэ хөөрөгдвөл тэр хүн дампуурдаг, хэн ч тэр хүний барааг авахгүй. Яагаад гэвэл зах зээлийн хуулиас гадуур ямарваа үйлдлийг зах зээл өөрөө устгадаг тиймээс л зах зээл бүхнийг зохицуулдаг гэж яьдаг бас заадаг, үүнийг нь онолуудаар баталдаг юм.
Үнэ бол зах зээлийн талаарх үнэн бодит мэдэллийг тараагч юм хэрвээ үнийг төрөөс хиймлээр барьж эхэлвэл үнэ нөгөө мэдээллээ худлаа дамжүүлаад эхэлдэг. Ямар бараа зах зээлд эрэлттэй байна, хэрэглэгчид хаагуур их үйлчлүүлээд байна, ямар бараа илүүдэлтэй байна юуны үйлдвэрлэл хүчээ авч байна гээл хэдэн мянган төрлийн мэдээллийг дамжуулдаг. Дэлхйид зөвхөн зах зээлийн үнийн мэдээг гаргаж тайлбарлдаг Bloomberg гээд суваг хүртэл байна.
Түрүүн үнийг хиймлээр барьвал зах зээлийн талаар худлаа мэдээлэл дамжуулдаг гээд ярьсан, энэ нь ямар сөрөг нөлөө үзүүлдэг талаар тайлбаралья. Хамгийн наад зах нь хүмүүс хаана ямар бүтээгдэхүүн эрэлттэй эсвэл илүүдэлтэй байгааг мэдэж чадахааа болино, зах зээлийн хууль хэрэгжихээ болиод ирэхээр зах зээл өөрөө алга болно, хүмүүс өмчтэй байх эрхээ алдана, төрийн дарангүйлал тогтно, үнэ тогтоодаг яам бий болно, хэрвээ хэн нэг хүн үнэ өөрчилвөл шийтгүүлдэг болно. Энэ процесс бүх үнэтэй зүйл дээр явагдна телевизийн рекламний үнэ хүртэл багтана гээд боддоо.

Бас ийм асуулт гардаг: За тэр онол монол яахав наана чинь хүмүүс өвчлөөд үхээд байхад үнэ хөөрөгдөөд байна! Үндэсний аюулгүй байдлын хажүүд үнэ юү юм бэ? ханиад хамуу дууссаны дараа наадхыгаа ярь гэж хэлж болох юм.

1. Энэ бол хүний хувийн өмчийн аюулгүй бадалтай холбоотой асуудал. Тэр хүн тэр лангуун дээр аарц зарах мөнгийг өөрийн олон жилийн хөдөлмөрөөрөө олсон, хүн өөрийн юмаа хэдэн төгрөгөөр зарах нь бидэнд хамаагүй. Хэрвээ үнэ нь таалагдахгүй байгаа вол авахаа л больчих. Аарц, адууны махнаас өөр хэдэн зуун сонголт бидэнд байгаа. Илүү өндөр амин дэмтэй бараа дэлгүүрүүдээр дүүрэн байна.
2. Цөөнхийг золиосолж хангагддаг олонхийн эрх ашигыг ардчлал гэдэггүй фашизм гэдэг.
3. Ардчилсан нийгэмд үндэсний аюулгүй байдал гэдэг ойлголт нь тэр нийгэмд амьдарч бүй хувь хүн нэг бүрийн аюулгүй байдалийг хэлдэг. Түнээс биш хэн нэгнийг золиосолж байж хангагддаг зүйлийг үндэсний аюулгүй байдаг гэдэггүй юм.
4. Үнэхээр тэгж шудрага царайлмаар байвал өөрөө аарцаа аваад өөрөө л зарна биз битий бусдийн амьдралд саад болоод бай чамтай л адил амьдрах гэж яваа хүмүүс.
5. Харин тэр хөөрөгдлийг чинь Эрүүл Мэндийн яамнаас гаргасан аарц адууны мах хэрэглэх зөвлөмж чинь үүсгээд байгаа юм. Аарц адууны махнаас үр дүнтэй амин дэмтэй бүтээгдэхүүнүүд маш олон байгаа шүү дээ!!! Наймаачдыг биш тэр хүмүүсын шүүмжлэх хэрэгтэй байх.

Гэж хариулах байсан.
Үнийг зүрэхтэй зүйрлэж болно хэрвээ зүрх цохьлохоо больвол хүн үхдэг шиг үнэ хөдөлгөөнгүй болвол зах зээл үхдэг. Энэ нь та бизнэс хийж чадхаа болино гэсэн үг үүнд телевизүүд ч хаамаатай(хувийн).